Міжнародная арганізацыя працы (МАП) прыняла рэзалюцыю пра прымяненне ў дачыненні да Беларусі артыкула № 33 статута арганізацыі. МАП заклікае сусветную супольнасць перагледзець адносіны з беларускімі ўладамі. Такія меры раней прымаліся толькі што да М’янмы ў 2000 годзе ў сувязі з выкарыстаннем прымусовай працы зняволеных. Якімі могуць быць наступствы і ці адчуюць абарону МАП беларускія работнікі — разбіраемся.
Пасля таго як беларускія ўлады праігнаравалі рэкамендацыі Міжнароднай арганізацыі працы па ліквідацыі рэпрэсій і парушэнні правоў працоўных, гэтая арганізацыя вырашыла прымяніць да нашай краіны выключную меру — артыкул 33 свайго статута. Раней такое рашэнне ўводзілася толькі што да М’янмы, дзе выкарыстоўвалася практыка прымусовай працы зняволеных.
Сярод рэкамендацый МАП краінам-сябрам быў заклік перагледзець адносіны з урадам Беларусі, а таксама «ў выпадку неабходнасці як мага хутчэй спыніць любую дзейнасць, якая можа наўпрост ці ўскосна апраўдаць адсутнасць дзеянняў па выпраўленні сітуацыі, звязанай з невыкананнем правоў прафсаюзаў у краіне». Гэтую меру ўводзілі ў дачыненні да М’янмы 23 гады таму. Хай тым разам не ўсе краіны выконвалі гэтую рэкамендацыю, але многія спынілі камерцыйныя адносіны з буйнымі прадпрыемствамі краіны. Гэта сур’ёзна ўдарыла па эканоміцы М’янмы, але не прывяло да хуткіх зменаў.
Адносна гэтага пункта ёсць два важныя моманты. Па-першае, гэта не абавязак, а рэкамендацыя. Такім чынам, яе ўплыў будзе залежаць ад таго, наколькі сур’ёзна да яе паставяцца іншыя краіны, арганізацыі і кампаніі, якія працуюць з Беларуссю.
Па-другое, асаблівасць беларускай сітуацыі ў тым, што ў дачыненні да нашай краіны ўжо дзейнічаюць санкцыі, уведзеныя заходнімі краінамі, акрамя таго, асобныя кампаніі самі адмовіліся працаваць з беларускімі фірмамі — адны праз парушэнне правоў работнікаў, іншыя — праз садзейнічанне Мінскам ваеннай агрэсіі Расіі супраць Украіны. Сярод буйных кампаній, напрыклад, так зрабілі Yara, IKEA.
Такім чынам, прапанаваная мера толькі дапоўніць наяўныя абмежаванні, да часткі якіх беларуская эканоміка ўжо адаптавалася, а ўлады і некаторыя кампаніі, якія трапілі пад санкцыі, ужо знайшлі спосабы абыходзіць іх.
Міжнародным арганізацыям таксама рэкамендавалі пры неабходнасці спыніць супрацоўніцтва з афіцыйным Мінскам. Але зноў жа, за апошнія гады многія міжнародныя структуры самі прынялі такое рашэнне, асабліва пасля пачатку вайны ва Украіне. Такім чынам, рашэнне МАП можа нічога не змяніць у іх палітыцы што да Мінска.
У рэзалюцыі прапісаны «настойлівы заклік» да ўрада Беларусі тэрмінова прыняць місію МАП па вывучэнні таго, як выконваюцца рэкамендацыі, а таксама дапусціць яе да зняволеных прадстаўнікоў і актывістаў незалежных прафсаюзаў. Аднак у дакуменце не прапісаныя якія-кольвек наступствы для беларускіх уладаў за невыкананне гэтага закліку. Пры гэтым у Мінску ўжо амаль тры гады ігнаруюць любыя заклікі і рэкамендацыі міжнароднай супольнасці (не кажучы ўжо пра запыты, якія ідуць ад вялікай часткі беларускага грамадства). Значыць, нішто не перашкаджае беларускаму ўраду працягваць у тым жа духу.
Краінам — сябрам МАП таксама парэкамендавалі забяспечыць захаванне прынцыпу невыдварэння ў адпаведнасці з міжнародным правам, бо ў Беларусі праваабаронцы і прафсаюзы падвяргаюцца рызыцы пераследу. Гэтая мера важная для пэўнай катэгорыі беларусаў, якія з’язджаюць за мяжу і могуць сутыкнуцца з праблемамі з легалізацыяй. Але яна ніяк не адаб’ецца на беларусах унутры краіны.
Гэтае рашэнне МАП выклікала шквал крытыкі з боку беларускіх чыноўнікаў і афіцыйных прафсаюзаў.
Калі падсумаваць
Што з гэтага вынікае? Сапраўды, рэзалюцыя Міжнароднай арганізацыі працы пашырае магчымасці і аргументы для ўзмацнення ціску на беларускі рэжым. Аднак нават у тым выпадку, калі дзяржавы, бізнес і міжнародныя структуры будуць прытрымлівацца прапанаваных крокаў, гэта не гарантуе беларусам нейкіх зменаў.
Чытайце таксама
